We maken aardige vorderingen in de strijd tegen het gebruik van tabak. Die strijd is wel taai: na 50 jaar rookt nog een kwart van de volwassenen. De tabaksfabrikanten zijn geduchte tegenstanders en nicotine is in hoge mate verslavend. In opkomende landen roken ze nog vaak als een schoorsteen. Maar ook daar grijpen de overheden steeds meer in, met positief resultaat. Er is goede hoop dat op langere termijn roken van de wereldkaart verdwijnt.
Het is indrukwekkend hoe de houding ten aanzien van tabak in de loop van de tijd omgeslagen is door bewuste campagnes. Dit zal hopelijk ook gebeuren met overmatig alcoholgebruik en andere verslavende genotmiddelen.
Het thema van de Anti-tabaksdag dit jaar is ‘Tabak een gevaar voor ontwikkeling’. We wensen de Wereldgezondheidsorganisatie en alle andere betrokkenen succes in hun edele strijd voor gezondheid, zelfdiscipline en omgevingsgenot. Uiteindelijk streven we naar een optimaal gezonde mensheid, zowel lichamelijk als geestelijk.
Feiten over tabak, tabakscontrole en ontwikkelingsdoelstellingen:
• Meer dan 7 miljoen doden door tabaksgebruik ieder jaar, een aantal dat geprojecteerd is tot 8 miljoen toe te nemen tegen 2030, als er geen verandering komt. Tabaksgebruik is een gevaar voor ieder mens, ongeacht sekse, leeftijd, ras, culturele of onderwijsachtergrond. Tabaksgebruik brengt leed, ziekte, dood en brengt landen en gezinnen in financiële nood.
• Tabaksgebruik brengt enorme kosten met zich mee door toenemende ziekteverzorgingskosten en afnemende productiviteit. Het verslechtert gezondheidsverhoudingen en verscherpt armoede, omdat de armste groepen minder geld uitgeven aan essentiële behoeften zoals voeding, onderwijs en gezondheidszorg. Zo’n 80 % van voortijdige overlijdens door tabaksgebruik vindt plaats in landen met lage of middelbare inkomens, die daarmee grotere moeite hebben hun ontwikkelingsdoeleinden te realiseren.
• Het verbouwen van tabak vraagt grote hoeveelheden pesticiden en kunstmest, die giftig kunnen zijn en waterreserves kunnen besmetten. Ieder jaar gebruikt de tabakscultuur 4.3 miljoen hectares land wat wereldwijd leidt tot 2 – 4 % ontbossing. De tabaksindustrie produceert ook nog eens meer dan 2 miljoen ton vaste afval.
• De WHO Raamconventie over tabakscontrole (WHO FCTC) leidt het wereldwijde gevecht tegen de tabaksepidemie. De WHO FCTC is een internationaal verdrag met 180 partijen (179 landen plus de EU). Momenteel hebben meer dan de helft van de landen op de wereld (2.8 miljard, 40 % van de wereldbevolking) ten minste één belangrijke FCTC-maatregel genomen Een groeiend aantal landen is bezig muren op te trekken om inmenging van de tabaksindustrie in overheidsbeleid tegen te gaan.
• Als de belasting op sigaretten met een dollar per pakje verhoogd zou worden, zou een extra 190 miljard dollar voor ontwikkeling ingezameld kunnen worden. Hoge tabaksbelastingen dragen bij aan grotere inkomsten van regeringen, aan een verminderde vraag naar tabak en zorgen voor een belangrijke inkomensstroom om ontwikkeling te financieren.
Naast de voordelen voor ontwikkeling zijn de voordelen voor het individu van het stoppen of minderen van roken legio, op de terreinen van gezondheid, productiviteit en besteedbaar inkomen. De ontwikkeling van de deugd van matigheid en zelfcontrole kan al deze voordelen oproepen en tegelijkertijd overgewicht en obesitas de wereld uit helpen.
Roken is zwaar verslavend. Dat er een omslag in de maatschappij heeft plaatsgevonden is een historische prestatie; het percentage rokers onder volwassenen is in Nederland tot zo’n 25 procent teruggebracht. En wat een verbetering van gezondheid en levensomstandigheden. Dat 65-jarigen er vijf jaar bijgekregen hebben in vergelijking met de jaren vijftig van de vorige eeuw is grotendeels aan het stoppen met roken te danken. Het traditionele roken zal er uiteindelijk uit gaan. In Amerika, pionier op dit gebied, mag je in sommige delen zelfs in de buitenlucht niet meer roken. Het zal roken vergaan als tabakspruimen vroeger: helemaal eruit. Hoe eerder, hoe beter!
Op het gebied van marihuana zijn er positieve ontwikkelingen op landenniveau, bijvoorbeeld in Uruguay en Canada. Drugs in het verdomhoekje zetten, wakkert de georganiseerde misdaad aan, met fatale gevolgen voor de maatschappij in het algemeen. Catastrofale situaties in Colombia, Mexico en andere Latijns Amerikaanse landen zijn het gevolg.