Aangezien oorlog ontstaat in de menselijke geest, is het ook in de menselijke geest dat de verdediging van de vrede moet worden opgebouwd.
UNESCO Constitutie
Verdraagzaamheid is respect voor de rijke verscheidenheid van wereldculturen, en voor de verschillende manieren waarop mensen het leven beleven. Verdraagzaamheid wordt gestimuleerd door kennis, openheid, communicatie en vrijheid van denken, geweten en geloof. Tolerantie is harmonie in verscheidenheid. Het is niet alleen een morele plicht, maar tevens een politiek en wettelijk vereiste. Verdraagzaamheid is de deugd die vrede mogelijk maakt en bijdraagt aan de transformatie van een oorlogs- in een vredescultuur.
Tolerantie is geen concessie, gunst of hype. Het is bovenal een actieve houding, aangezet door de erkenning van de universele mensenrechten en fundamentele vrijheden van anderen. Tolerantie dient toegepast te worden door zowel individuen als staten.
Bovenstaande definitie staat in artikel 1 van de ‘Declaration of Principles on Tolerance’ die door UNESCO in 1995 is uitgevaardigd. UNESCO, de VN Organisatie voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, is opgericht op 16 november 1945, de Internationale Dag van verdraagzaamheid in de veronderstelling dat oorlogen vermeden kunnen worden als mensen elkaar beter leren kennen en begrijpen.
Verdraagzaamheid is een continu engagement om met elkaar van gedachten te wisselen ondanks tekorten aan begrip en andere hindernissen. Wanneer gewelddadig extremisme boodschappen verspreidt van haat en intolerantie, als mensen lijden onder vervolging, uitsluiting of discriminatie op basis van hun geloof of achtergrond, dan moeten wij een andere boodschap brengen, een open oproep voor verdraagzaamheid. Tolerantie is de steunpilaar van duurzaam wereldburgerschap. Het versnelt innovatie en creativiteit en laat ons zien dat er andere manieren zijn om naar de wereld te kijken. Vrede is meer dan de afwezigheid van oorlog, het is samenleven met onze verschillen van geslacht, ras, taal, godsdienst of cultuur, terwijl we universeel respect promoten voor rechtvaardigheid en mensenrechten, waarop dit samenleven berust. Vrede is niet vanzelfsprekend. Het is een keuze die telkens opnieuw gemaakt moet worden, een alledaagse beslissing zelfs om te gaan voor een oprechte dialoog met individuen en groepen.
Geconstateerd is dat verdraagzaamheid in Nederland de laatste decennia is afgenomen. We zouden er goed aan doen onze vroegere uitstekende reputatie van openheid, verdraagzaamheid en gastvrijheid in ere te herstellen.
Om het toen door de V.N. uitgeroepen Jaar van de Verdraagzaamheid en de 125ste verjaardag van de geboorte van Mahatma Gandhi te vieren, riep UNESCO in 1995de Madanjeet Singh Prijs voor de Bevordering van Verdraagzaamheid en Geweldloos Verzet in het leven. Die prijs wordt iedere twee jaar uitgeloofd. In 2016 is hij toegekend aan het Russische Federale Centrum voor Verdraagzaamheid, Psychologie en Onderwijs (Tolerantiecentrum).
